MŁODYM BYĆ ...

 

Piosenkę śpiewał  Fogg, a dalej śpiewa ku pokrzepieniu serc tym wszystkim, którzy może nie zawsze potrafili się cieszyć ze swojego szczenięcego wieku, Jerzy Połomski. Młodym być, a kiedyż to było, grubo ponad pół wieku temu. Mam na myśli owe lata szczenięce. Ciekawe, że im człowiek starszy, im bardziej pochyla się ku drodze po której drepce do apteki po leki geriatyczne, lub do pobliskiego sklepiku po twarożek, mleko i płatki owsiane, tym bardziej odkrywa w zakamarkach pamięci swoje dzieciństwo. Ze mną akurat tak jest. Jako dziecko w wieku zobowiązującym do uczęszczania w progi szkoły podstawowej praktycznie żyłem przy Rodzicach i Rodzeństwie. Dalej, to wyłącznie w wakacje. Rodzice ani mnie, ani młodszego rodzeństwa zbytnio nie oszczędzali. Zaraz po powrocie ze szkoły, do której mieliśmy ok. trzy kilometry, zrzuceniu z pleców teczek i spożyciu obiadu, maszerowaliśmy do prac w gospodarstwie. A gospodarstwo to kilkanaście hektarów ziemi uprawnej i blisko trzy hektarowy sad. Roboty dla nas więc było w bród, tym bardziej , że Ojciec musiał zrezygnować z siły najemnej ze względu na ciążącą na nim łatką kułaka, co wprost prowadziło do ubeckich wizyt w naszym domu. Mimo to nie udało mu się do końca uniknąć „wypoczynku” w celi stalinowskiej katowni. Na szczęście po pół roku wrócił, zasługa Mamy i Jej pieniędzy. Chciałbym tu powiedzieć, że praca w ogrodzie, chociaż nie należała do najlżejszych (przycinanie drzew, karczowanie pieńków, orka między zagonami, dźwiganie skrzynek z owocami) była dla mnie pewną lepszym wyborem. Może dlatego, że osobiście nienawidziłem grzebania się w ziemi bezpośrednio rękami.
 

 

Ogród, a raczej sad był poprzedzielany alejkami (ścieżkami), które jednocześnie wyznaczały rodzaj kultury agrarnej, ale też odmiany owoców. Z zamkniętymi oczami trafiałem do wczesnych czereśni, albo innych owoców, do smaku których organizm już tęsknił po zimie i wiośnie. Wiosna oczywiście była cudowna. Patrząc z domowego strychu na ogród widziało się ocean białych i różowych kwiatów uśmiechających się do słoneczka, a zapach jakim owe drobne kwiatki generowały wpadał do mieszkania, powodując natychmiastowy i do tego twardy sen po ciężkiej całodziennej pracy.Pożnym wieczorem, szczególnie w czerwcu nie miałem odwagi sacerować po ogrodzie. Po prostu bałem się milionów chrabąszczy krążących nad nim. A lekcje niestety odrabialiśmy też dopiero wieczorem przy naftowej lampie. Dzisiaj, chociaż sadu już dawno nie ma, po przeszło pół wieku potrafię sobie odtworzyć w pamięci wszystkie sektory sadu, w których rosły poszczególne odmiany jabłoni, grusz, śliwek, a i krzewów porzeczkowych. Z samego rana, gdy słoneczko wspierało się już na promykach, biegłem pod smukłe i dostojne jak modelki na wybiegu grusze salisbury, albo rozłożyste i rosochate, jak stare baby z koszem jaj na prowincjonalnym targu, jabłonie koszteli, że podeprę się damską metaforą, bo nas dzieciaków najbardziej pociągały owoce słodkie.

 

 

Im bardziej słodkie tym bardziej atrakcyjne. W sektorze grusz puszyły się też swoimi owocami bery, klapsy, król Sobieski i inne, ale zielona i jednocześnie bardzo słodka i soczysta salisbura była dla nas dzieciaków ponad wszystko i tylko można było ją zastąpić blokiem z masy kakaowej, albo chałwą. Podobnie szczęśliwym dla nas był czas dojrzewania śliw, takich jak renkloda, czy też ulena. W sektorze śliwek największą populacją oczywiście były węgierki, chętnie nabywane przez mieszkańców miasta , ale i wsi, bo w owym czasie nie było w okolicy zbyt dużo dobrych sadów, a już na terenach Warmii i Mazur szczególnie, dlatego większość owoców z naszego ogrodu była wywożona na rynki Giżycka, Mrągowa i Szczytna. Oczywiście głównym naszym produktem były jabłka, jak na owe czasy dość nowoczesnych odmian. Niektóre spod ręki doświadczalnej profesora Pieniążka. Nie wszystkie odmiany się do dzisiaj zachowały wśród producentów, a były to jak sięgam pamięcią, grochówka, oliwka czerwona, antonówka, glogierówka, grafsztynka, koksa, kosztela, kronselka, malinowa oberlandzka, boiken, dwa rodzaje renet i jonatan. Nasza piwnica, specjalnie do przechowywania owoców, zbudowana jeszcze za pradziadka, a więc w latach odzyskania przez Polskę Niepodległości składała się z trzech pomieszczeń wyposażonych w długie półki na których rozkładano delikatnie na odpowiednią wysokość jabłuszka, które co jakiś czas przebierano w celi eliminacji tych które zdradzały oznaki nadpsucia. Okrywane słomianymi matami mogły przeleżeć nawet przez srogie mrozy do następnego lata. Każde wejście do owocowej piwnicy to uderzające spotkanie z potężną falą przemiłych krzyżujących się zapachów, podobnie jak wiosennego kwiecia na łąkach i polach uprawnych łubinu, seradeli, albo innych pobudzonych do wydzielin zapachowych przez pszczoły i chrząszcze. Pradziadek w moim mniemaniu zasłynął z dwu powodów.

 

 

Po pierwsze, to przegrał w karty z miejscowym proboszczem i szlachcicem pół gospodarki, po drugie zaś dlatego, że zbudował w szczycie stodoły elegancką sławojkę zanim premier Sławoj -Składkowski nakazał budowanie wygódek w sposób obligatoryjny. Do dzisiaj ta „budowla” stanowi relikt tamtych czasów. Nasz dom w okresie lata, chociaż stoi na odludziu, nie był widoczny z drogi dojazdowej, bowiem całą swoją bryłą tkwił w ogrodzie, jedynie jego front „spoglądał” na podwórze, oraz duże inspekta, w których pod podnoszonymi oknami wzrastały, w oczekiwaniu na klientelę rozsady kapusty, pomidorów, całego zestawu włoszczyzny, ale też kwiatów, szczególnie stokrotek i bratków, tak chętnie nabywanych dla upiększania grobów. Oczywiście rosły tam też kwiaty wyłącznie dla domu, jak lwia paszcza, lilie zwane smolinosami, róże, astry, chryzantemy, a także inne byliny, których nazwy już nie pomnę. Zaraz za oknami rosła maciejka.
 

Od strony południowej dom nakrywał częściowo swoją czapą ogromny orzech włoski, kilka lat temu zniszczony oburzonym na jego dostojność złośliwym piorunem. Tak oto świdrując pamięć odnajduje swoją szumną i durną młodość, którą wielu z nas wiekowych ludzi stara się przywoływać, a rzeczywiście warto, bo każda młodość jest piękna, chociaż często chmurna i durna.

PS: Bodajże dwa lata temu w jednym z postów wyłuszczyłem wszystkie odmiany drzew owocowych, bogactwo mojego rodzinnego sadu. Przepraszam zatem jeżeli zanudzam bieżącym postem.

Fotki od góry:
1.Sad owocowy.
2.Ślinka cieknie.
3.Czereśnie, ach czereśnie
4.Tonie w kwiatach.
5.Orzech włoski.