OD NAŁĘCZOWA DO KAZIMIERZA

Może dla wielu to będzie zbyt trudne do przełknięcia podczas lektury, ale muszę się wyspowiadać z mojej (wspólnie z Małżonką) wyprawy na ziemie po której od dawna stąpali nasi pozytywiści, a dzisiaj właśnie tam wielu polskich artystów malarzy, reżyserów, aktorów i całej plejady ludzi polskiej kultury za zaszczyt poczytuje sobie właśnie tam być, podobnie jak muzułmanie w Mekce czy Medynie. Bo Nałęczów to miasto ogród, miasto Prusa i Żeromskiego. Pisarz, chociaż Warszawiak urodzony w Hrubieszowie, upodobał sobie nałęczowskie uliczki biegnące na przemian w górę i w dół, żydowskie budownictwo, oraz stary rozłożysty drzewostan, gdzie specyficzny mikroklimat rodzi zjonizowane powietrze. Nałęczów to perła naszej ziemi, pisał autor Emancypantek i Faraona. Powiadają, że człowiek wyjeżdża stamtąd lepszym.

Dziś Nałęczów to miasteczko zamieszkałe zaledwie przez ok. 5000 stałych mieszkańców, ale obiekty sanatoryjne przysparzają miastu dalszych 10000. Zresztą nie tylko sanatoria,

bo właśnie ten klimat pozwala dochodzić do zdrowia dotkniętym przeróżnymi schorzeniami, szczególnie zaś sercowcom. Może też dlatego na każdym prawie kroku można spotkać sprzedawców miodu pszczelego, jakże zdrowotnego produktu pożytecznych owadów. W tym oto miasteczku próbowali podleczyć swoje wątłe zdrowie nie tylko Bolesław Prus, którego ślady znajdujemy na każdym dosłownie kroku. Bywali tu też Stefan Żeromski, Henryk Sienkiewicz, Zofia Nałkowska, Stanisław Witkiewicz i wielu innych parających się m.in. piórem. Autor „Lalki” i „Placówki” przez dziesięć lat od roku 1900 zamieszkiwał w pensjonacie EWELINA, do którego dzisiaj chociażby na filiżankę dobrej kawy lgną ludzie kultury, w tym sztuki pisarskiej. Obok wielu znakomitości, prawie na stałe można tam spotkać m.in. panią Marię Szyszkowską, prawnika, filozofa i pisarkę. Jak powiedziałem, Bolesław Prus, dzięki pobytowi w Nałęczowie, zapewnił temu miasteczku swoisty, unikatowy klimat. Jest tam urzekający park zdrojowy, wiele cichych,

kameralnych kawiarenek, ale też restauracji na wysokim poziomie. Wszystkie one szczycą się panem Bolesławem Głowackim (Prusem) prezentując Jego popiersia lub okolicznościowe portrety. A przecież wiemy, że Prus pomieszkiwał m.in. też w Warszawie, Milanówku, Lublinie, Puławach, a nawet u swojego brata w Siedlcach. Pochowany na Powązkach, a na płycie nagrobnej można przeczytać sentencje „serce serc”, bo Prus był bardzo wrażliwy na ludzką krzywdę, przeto polska bieda rysowała się w wielu Jego powieściach. Ciekawostką jest nazwa miasteczka, która wzięła się od nazwiska właściciela ziem, Stanisława Małachowskiego, herbu Nałęcz. Było to w roku 1772, a więc w roku pierwszego rozbioru Polski. Wcześniej współczesny Nałęczów nazywał się Bochotnicą.

Jako, że do Kazimierza Dolnego z Nałęczowa jest żabi skok, była okazja by odwiedzić miejscowość do którego lgnie cała polska bohema, tym bardziej, że w galerii sztuki współczesnej „Dom Michalaków”, po raz bodajże trzeci miała swój wernisaż znana toruńska malarka, absolwentka wydziału sztuk pięknych UMK, nasza przyjaciółka Maria

Szurmiej. Z zaproszenia więc skorzystaliśmy i bardzo z tego powodu jesteśmy szczęśliwi, bo obok wyrażonego podziwu dla nowych dzieł rodzących się spod Jej pędzla, miło było spotkać po dłuższym okresie przyjaciół i koleżeństwo. Maria uprawia malarstwo sztalugowe, malarstwo na tkaninach (odzież), małe formy na papierze w technikach mieszanych, projektuje znaki graficzne, okładki płyt muzycznych, proporce, sztandary. Jest członkinią Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP). Jej prace były wystawiane w wielu galeriach w kraju i zagranicą. Ponadto obrazy naszej Marii zdobią prywatne domy w Niemczech, Norwegii i USA. Jeden z nich od lat zaszczyca moje mieszkanie. Ta wystawa była poświęcona zmarłemu przed trzema laty mecenasowi Jej twórczości Andrzejowi Ściepuro. Andrzej to wieloletni dyrektor muzeów toruńskich. Osobiście wspominam Go jako mądrego, bardzo inteligentnego i do tego przyjacielskiego kompana.

Była to dość krótka wyprawa, ale jakże budująca nasze wnętrza. Spokojny prawie zawsze Nałęczów i dla odmiany zaludniony „po brzegi” Kazimierz Dolny. Na szczęście na

każdym kroku można się natknąć na inne zaproszenia, na przeróżne wystawy i występy twórców nie tylko zawodowych, ale też tych spod polskiej strzechy, po prostu wszelakiej „cepelii”. Znudzonych z kolei kuszą niezliczone kawiarnie, restauracje i puby. Z jakże miłymi wrażeniami wróciliśmy do „bazy” w Nałęczowie. Jedno jest pewne, że lata nie udało nam się zatrzymać. Pada ... za to będzie urodzaj grzybków. 

Fotki od góry:

1. Pensjonat EWELINA, miejsce pracy Prusa 1900-1910

2.Jeden z budynków sanatoryjnych

3.Domek Żeromskiego

4.Obraz pt. PLUSK i jego autorka
5.Stado metalowych kaczek.